|
By คุณ ห้องสมุด ๑๐๐ ปี เสม พริ้งพวงแก้ว Published 20220929111254
‘Amartya Sen’ นักเศรษฐศาสตร์และนักปรัชญาชาวอินเดีย ได้รับขนานนามว่าเป็นนักเศรษฐศาสตร์ผู้ทรงอิทธิพลที่สุดในประวัติศาสตร์อินเดีย ซึ่งฝากผลงานมากมายในสาขาเศรษฐศาสตร์สวัสดิการ ทฤษฎีทางเลือกสังคม ความยุติธรรมทางสังคม เจ้าของรางวัลโนเบลในปี ค.ศ. 1998 เศรษฐศาสตร์ถูกมองว่าเป็นยาขมเป็นวิชาที่เลือดเย็นและเห็นแก่ตัว หลายคนรู้สึกแบบนั้น เพราะความเชื่อหลักที่หยั่งรากลึกของเศรษฐศาสตร์ทุกวันนี้มักไม่พ้น “มีเพียงการบรรลุประสิทธิภาพสูงสุดเท่านั้นที่จะก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่สังคม” หรือ “มีเพียงการยึดประโยชน์ส่วนตนเป็นที่ตั้งเท่านั้นที่เป็นพฤติกรรมที่มีเหตุมีผล” ผู้เขียนตั้งคำถามต่อความเชื่อเหล่านั้น พร้อมทั้งชี้ให้เห็นว่าที่เป็นเช่นนั้นเพราะเศรษฐศาสตร์ปัจจุบันเน้นแต่มิติทางวิศวกรรมศาสตร์ แต่ไม่มีพื้นที่ให้กับ ‘จริยเศรษฐศาสตร์’ ทั้งที่ครั้งหนึ่งก็เป็นต้นกำเนิดของเศรษฐศาสตร์เช่นกัน ผู้เขียนมิได้ปฏิเสธการเน้นกลไกเชิงวิศวกรรมศาสตร์ของเศรษฐศาสตร์ แต่เขาเชื่อว่าหากเราพาจริยศาสตร์กลับมารวมไว้ในเศรษฐศาสตร์ได้ ก็จะทำให้เศรษฐศาสตร์สามารถอธิบายและพยากรณ์พฤติกรรมที่แท้จริงของมนุษย์ได้อย่างแม่นยำมากขึ้น และทำให้เศรษฐศาสตร์เป็นประโยชน์ต่อสังคมมากขึ้น จริยศาสตร์ไม่มีที่ทางในเศรษฐศาสตร์จริงหรือ การกระทำที่ยึดประโยชน์ส่วนตนเป็นที่ตั้ง ‘มีเหตุมีผล’ เพราะอะไร การมุ่งเน้นประสิทธิภาพสูงสุด พัฒนาสังคมอย่างยั่งยืนหรือไม่ และเราเข้าใจคำว่า ‘ประสิทธิภาพ’ ตรงกันไหม พบกับการวิเคราะห์ เจาะลึกด้วยวิถีทางปรัชญาใน ‘จริยเศรษฐศาสตร์’
|